مجموعه مقالات دومین همایش جغرافیای تاریخی
به دنبال چالش‌های فکری با موضوع جغرافیای تاریخی بود که پژوهشکده تاریخ اسلام در صدد برآمد دومین همایش جغرافیای تاریخی را در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ برگزار کند.
به نظر نگارنده، ایران از معدود کشورهایی است که تا حدود زیادی از این مناقشات به دور مانده است. در یکصد سال گذشته شاهد برخی تنش‌های سیاسی با شعارهای آزادی‌خواهی و حتی تجزیه نیز بوده‌ایم، لیکن این تنش‌های محلی و منطقه‌ای نتوانسته در پیکره جغرافیایی و تاریخی ایران تأثیر چندانی برجای بگذارد. جنبش جنگل در گیلان و حتی تشکیل جمهوری شورایی گیلان با حمایت شوروی‌ها، فعالیت فرقه دموکرات و دار و دسته سیدجعفر پیشه‌وری در آذربایجان، تشکیل جمهوری مهاباد و شورش‌های اسماعیل سیمیتقو در کردستان، تحرکات شیخ خزعل در خوزستان و برخی نمونه‌های پراکنده دیگر از مصادیق این حرکت‌ها به شمار می‌روند. واقعیت این است که بخش عمده‌ای از تاریخ ایران در همان جغرافیایی اتفاق افتاده که امروز ایران نامیده می‌شود. جدای از تجزیه‌هایی که به دلیل غفلت حاکمان اتفاق افتاده، پیکره جغرافیایی ایران بستر بسیاری از رخدادهایی است که تاریخ ایران در آن شکل گرفته است. آنچه ایران را از دیگر کشورهای منطقه متمایز می‌سازد و از منظر جغرافیای تاریخی حائز اهمیت شایانی است، این است که در ایران ملیت بر قومیت مقدم است؛ این در حالی است که در بسیاری از کشورهای منطقه هنوز قومیت آنها بر ملیت‌شان می‌چربد و به همین دلیل تکیه آنها برای تبیین هویت خود، در درجه اول بر قومیت آنهاست نه بر ملیت‌شان. دقیقاً به همین دلیل است که ایران با تمام افت وخیزهای سیاسی و تاریخی توانسته تا امروز هویت ایران‌محوری خود را به عنوان یک واقعیت تاریخی در قلمرو جغرافیایی‌اش حفظ کند.
دومین همایش جغرافیای تاریخی در شرایطی برگزار شد که کشور روزهای سختی را می‌گذراند، لیکن مشارکت عمومی برای برگزاری آن بسیار امیدوارکننده بود. در این همایش نیز مقاله‌های زیادی به دبیرخانه رسید، اما شورای علمی همایش، مقاله‌هایی را پذیرفت که با محورهای اعلام شده در فراخوان همایش همسو بود.
نوشته شده توسط admin2 در شنبه, 23 اکتبر 2021 ساعت 1:35 ب.ظ
