انتشار اثر پژوهشکده تاریخ اسلام برای علاقمندان تاریخ هند دوره اسلامی
برای دیدن معرفی کتاب «دین و زندگی روزانه مسلمانان حیدرآباد دَکَن: دوره قطب شاهیان و آصف جاهیان»، نوشته محمد عباسی روی لینک زیر کلیک کنید.
به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، محمد عباسی در این کتاب مهمترین اسناد و مدارک و نسخ خطی موجود در کتابخانه ها و موزه ها و دانشگاه های هند و ایران (موزه و کتابخانه سالارجنگ، کتابخانه آصفیه، دانشگاه عثمانیه، دانشگاه دهلی، کالج ذاکر حسین، موزه و کتابخانه مَلِک، کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران) را به روش تاریخ اجتماعی مطالعه و از آنها بهره برده است.
عباسی در این اثر تعریف مشخصی از اجزاء و عناصر زندگی روزانه مسلمانان دارد و این اجزاء و عناصر را در چند مؤلفه شامل آیین ها و آداب و رسوم دینی و غیردینی، تفریحات و سرگرمی ها و خوراک و پوشاک بررسی کرده است.
نگارنده در مقدمه کتاب دین و زندگی روزانه مسلمانان حیدرآباد دَکَن: دوره قطب شاهیان و آصف جاهیان درباره اهمیّت منابع فارسی، اردو و انگلیسی جنوب هند در مطالعات تاریخ اجتماعی دکن، بحث می کند و مطالب بسیاری نیز درباره روش شناسی این تحقیق ارائه می دهدو در پنج فصل به مباحث مورد پژوهش این موضوع می پردازد.
فصل اول: بررسی و نقد منابع. در این فصل منابع تاریخی دوره قطب شاهیان، عادل شاهیان، آصف جاهیان، تذکره ها و متون ادبی، سفرنامه ها، اسناد و مدارک و تحقیقات جدید معرفی شده و اهمیّت هریک از آنها از منظر تاریخ اجتماعی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
فصل دوم: تاریخ سیاسی قطب شاهیان و آصف جاهیان یا دولت نظام حیدرآباد دکن.
فصل سوم: آیین های دینی و مذهبی. در این بخش تمرکز اصلی نویسنده بر روی آیین ها و آداب و رسوم ماه محّرم، کارکردهای آیینی و اجتماعی عاشورخانه ها و عَلَم ها و تعزیه ها (ضریح و تابوت)، جشن ها و اعیاد اسلامی و شیعی چون مولدالنبی(ص)، عید غدیر، عید فطر، عیدقربان و جشن میلاد حضرت علی (ع) است.
در بخشی از این کتاب با عنوان «مولد النبی (ص)» ص ۱۳۲ می خوانیم: جشن تولد پیامبر (ص) یا مولدالنبی در دوره قطب شاهیان برگزار می شد، اما در پژوهش حاضر اطلاع چندانی از جزئیات آن در دوره آصف جاهیان به دست نیامد. در دروه قطب شاهیان این جشن باشکوه و تجملات بسیاری برگزار می شد و هرسال از سوی آنها مبالغی برای تزئینات، آذین بندی ها و خوراک ها اختصاص می یافت و وجوهاتی نیز برای صدقه به مستمندان در نظر گرفته می شد. این جشن و آیین های آن در دوره محمدقلی قطب شاه با تغییرات اندکی ادامه پیدا کرد.
به روایت صاعدی شیرازی مولف حدیقه السلاطین برگزاری این جشن در دوره سلطان محمد قطب شاه متوقف شد. او تحمل تشریفات و اعمال تجمل آمیز این جشن را نداشت. به همین دلیل هزینه برگزاری جشن را هر سال بین علما تقسیم می کرد.با این حال پس از به سلطنت رسیدن عبدالله قطب شاه همچون گذشته شادی و فزونی ضیافت ها به برگزاری این جشن بازگشت.
جشن مولد پیامبر (ص) از بزرگ ترین و پرشورترین جشن های مسلمانان بود که به دلیل هزینه های فراوانی که در پی داشت و چند روز قبل از آغاز جشن آن مکان را زیور می بستند و سامان می دادند.در میدان دادمحل که بیشتر آیین های مسلمانان حیدرآباد در آنجا برگزار می شد دو ساختمان به نام های چاوری خانه /چوری خانه و کوتوال خانه را آذین می بستندو در هریک محل هایی برای نشستن شرکت کنندگان تعبیه می کردند ، در فضای میدان نیز خیمه بزرگی برای شرکت کنندگان برپا می شد. در روز جشن پرده ها و روپوش های آن دو عمارت برداشته می شد و با صدای ساز و آهنگ جشن آغاز می شد.
فصل چهارم: آیین های غیردینی. در این فصل منظور از آیین های غیردینی، آیین ها و آداب و رسوم غیراسلامی و همچنین آداب و رسومی است که بیشتر تحت تاثیر شرایط بومی و محلی جنوب هند قرار دارند. آیین های هندویی چون جشن های بَسَنت، هولی، مِراگ، جشن نوروز، جشن عروسی و تفریحات و سرگرمی ها از این دست هستند.
فصل پنجم: خوراک و پوشاک. در این فصل، خوراک و پوشاک مسلمانان حیدرآباد دکن بررسی و خوراک ها و پوشاک های آیینی و غیرآیینی نیز از یکدیگر تفکیک شده اند.
در پایان کتاب نیز نگارنده نتیجه گیری کرده است: منطقه دکن به دلایل مختلفی چون دوری راه، راه های سخت و خطرناک و همچنین وجود حکومت های هندوی قدرتمند مانند یادواه، کاکتیا، هویسالا و پندیا در این منطقه دیرتر از دیگر مناطق هند به تصرف مسلمانان درآمد. اما پس از شکل گیری حکومت های مسلمان مانند خلجیان، تغلقیان و بهمنیان در این منطقه که از اواخر قرن هفتم هجری قمری تا نیمه اول قرن دهم هجری قمری بر این منطقه تسلط داشتند دین اسلام گسترش زیادی در جنوب هند پیدا کرد.
یافته ها و نتایج بررسی این پژوهش، حاکی از آن است که عناصر و مقوله های دینی و مذهبی در زندگی روزانه مسلمانان، متأثر از دین اسلام، به ویژه مذهب تشیّع و آیین هندو بوده و مقوله های دیگر نیز به شدت تحت تاثیر شرایط اقلیمی و بومی و محلی جنوب هند قرار داشته اند.
همچنین در بخش پیوست ها تصاویر مهمترین عاشورخانه ها، علم ها و تعزیه های حیدرآباد و در بخش نمایه، علاوه بر نمایه های مرسوم یعنی اسامی اشخاص، اماکن و کتب، نمایه تاریخ اجتماعی یعنی عنوان هایی چون مناصب تشکیلاتی، رنگ ها، آداب و رسوم، عاشورخانه ها، علم ها، تفریحات و سرگرمی ها، خوراک و پوشاک نیز نمایه شده اند.
این کتاب برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه مندان به تاریخ هند دوره اسلامی، تاریخ اجتماعی، زندگی روزانه، جامعه شناسی و مردم شناسی مفید است و در ۲۰۴ صفحه و شمارگان ۷۰۰ نسخه وارد بازار نشر شده است.
نوشته شده توسط admin2 در شنبه, 23 اکتبر 2021 ساعت 1:46 ب.ظ
