ارتباط جغرافیای تاریخی و گردشگری فرهنگی-تاریخی موضوعی است که تاکنون در ادبیات جغرافیایی و تاریخی ایران و حتی جهان توجه زیادی به آن معطوف نشده است. جغرافیای تاریخی در جست‌وجوی ریشه‌ها، فرهنگ و تاریخ سرزمین‌هاست و در عین حال با مکان و فضا ممزوج شده است؛ آنجا که محل کنش و جست‌وجوگریِ گردشگر است. به راستی! بدون وام گرفتن از جغرافیای تاریخی، چگونه می‌توان ذهن پرسشگر گردشگر را پاسخ‌گو بود؟ گردشگر قرن حاضر مشتاق است به شنیدن و دانستن قصه و سرگذشت مکان‌ها، انسان‌ها و رخدادها. دیگر صرفاً «دیدن» او را ترغیب به حرکت از مبدأ به مقصد نمی‌کند و «درک کردن» و «دانستن»، روحِ ناآرامش را مرهم است.
استان گیلان با تاریخ و فرهنگ چندهزارساله‌اش، همواره یک مقصد طبیعی برجسته در کنارۀ دریای خزر بوده و آنچنان که باید، فرهنگ و تاریخ آن مورد توجه واقع نشده است. در این کتاب، به مدد جغرافیای تاریخی، به ارزش‌های فرهنگی-تاریخی استان پرداخته شده و در نهایت، پنج نمونه از شهرهای استان گیلان انتخاب شده که عبارت است از: رشت، مرکز سیاسی-اداری استان؛ لاهیجان به عنوان مرکز گیلان بیه‌پیش؛ فومن به عنوان مرکز گیلان بیه‌پس؛ بندرانزلی به عنوان یک بندر قدیمی؛ و تالش به عنوان یک شهر نوبنیاد که بیش از هشتاد سال سابقۀ شهری ندارد. مصادیق گردشگری براساس جغرافیای تاریخی این شهرها بحث شده است.
