شواهد و اطلاعات تاریخی مشخصی دربارۀ زمان ورود و گسترش اولیه طریقت‌های تصوف به جهان مالایی، در دست نیست و این فرایند به‌تدریج صورت گرفته است. بیشتر طریقت‌های رسمی و سازمان‌یافته تصوف، مانند خلوتیه، شطاریه، قادریه، شاذلیه، رفاعیه و نقشبندیه به‌تدریج در جهان مالایی نیز گسترش یافتند. تصوف رایج در جهان مالایی، شریعت‌محور است. عالمان و رهبران مراکز و مدارس دینی اغلب از مشایخ طریقت‌های عرفانی به شمار میروند و در عین تخصص در رشته‌های مختلف علوم دینی (قرآن، تفسیر، حدیث، کلام و غیره)، به تعالیم عرفانی نیز اهتمام دارند. اصولاً در جهان مالایی تمایز روشنی میان تصوف و دیگر علوم اسلامی نمی‌توان دید. از این رو، مشایخ طریقت و صوفیان در عین حال از نظر دینی و فقهی، عالمان بزرگ این منطقه نیز به شمار میروند.
نکتة حائز اهمیت دیگر دربارة جهان مالایی و میراث عرفانی آن، این است که فرهنگ و عرفان ایرانی سهم بسیار مهمی در تکوین آن داشته است و طریقت‌ها و عارفان مهم این منطقه از ادبیات، فرهنگ و تصوف ایران بسیار تأثیر پذیرفته‌اند.
